Vai trò của Thầy Tuồng (Soạn Giả )

"Không thầy đố mầy làm nên".Câu này rất đúng cho ngành Cải Lương.Đã biết người nghệ sĩ phải có chân tài.Có giọng hát,năng khiếu diễn xuất.Tuy nhiên anh ta chỉ hát hò trong phạm vi của người có giọng hát.Hát hay,cất giọng êm dịu,thanh tao,truyền cảm ở những buổi tiệc trà dư tửu hậu,đám cưới,đám giỗ.Chưa có thể trở thành một nghệ sĩ lừng danh,chuyên nghiệp.Anh phải đợi soạn giả khám phá ra anh.Thấy rằng anh không thể ca vọng cổ.Không thể ca những bản "trắc"giọng.Soạn giả 'ĐIỀM CHỈ" cho anh một hướng đi.Luyện anh ca những điệu "bình" giọng.Chuyên hát bài bản ngắn.Phân tích cho biết giọng anh không ca những chữ mang dấu hỏi,dấu sắc.Trắc giọng,anh sẽ bị "đâm hơi".Khuyên anh hát nhiều những chữ dấu nặng,dấu huyền.Dựa theo làn hơi,soạn giả viết cho anh những câu ca,câu nói để phát âm đúng giọng anh.Lúc diễn anh sẽ không bị lẹo lưỡi,ca khàn khàn,chát chúa.
Không có Hà Triều,Hoa Phượng viết một vai đặc biệt,riêng cho anh Thành Được,vai hợp sở năng,lột trần thiên tài bẩm sinh.Điền Sơn,tuồng Khi Hoa Anh Đào Nở.Bất quá anh cũng là chỉ là Thành Đuợc quen quen,bình thường như mọi kép hát khác.Vai Điền Sơn,Hoa Phượng moi tim gan,giốc hết tinh hoa nghệ thuật nặn một vai "để đời" cho Thành Được.Nếu không có Thu An,chắc ít ai biết tới một Trường Xuân lừng lẫy qua vai Thành Cát Tư Hãn,vở Hai Chiều Ly Biệt.Nếu không có Viễn Châu.Khán giả hông thể hiểu rõ "tài sắc vẹn toàn" của Thanh Nga trong vai Sơn Nữ Phà Ca,tuồng Người Vợ Không Bao Giờ Cưới.Đừng vội vong ân.Khi một soạn giả chong đèn thức trắng đêm,moi óc rặn ra từng chữ,từng câu,từng thể văn,từng bài ca lăng xê đào kép.
Đừng bội ơn.Khi một soạn giả núp trong cánh gà với tâm trạng bồn chồn,lộn ruột lắng nghe đào kép hát tuồng mình có "xuất hồn",có giúp người nghệ sĩ khai thông làn hơi,xuống câu vọng cổ "ngọt"? "Chụp thần" lấy nước mắt khán giả không?Khán giả vỗ tay tán thưởng cô đào, anh kép đó.Bên trong bức màn nhung,anh thầy tuồng vui rớt nước mắt.Tên tuổi đào kép lên như diều.Nghề nghiệp thăng tiến vùn vụt.Công-tra ký bạc triệu.Sắm xe hơi,tạo nhà lầu.ăn xài vung vít.Những giây phút vinh quang đó,đào kép có bao giờ nghĩ đến công lao người soạn giả " gò lưng" gầy dựng cho mình không?Có! Con số rất ít.Phần lớn,chúng tôi thấy họ phản thầy tuồng ngay cả lúc " cơm còn dính kẽ răng".

( còn tiếp)
Trích Hậu Trường Sân Khấu Cải Lương